Chainlink là cái tên lớn trong mảng Oracle của Blockchain. Trước đây, Smart Contract chỉ dùng cho các hoạt động trong Defi, NFT và Gamefi. Nhưng nhờ có Chainlink, blockchain có thể giải quyết cả vấn đề bên ngoài như bảo hiểm và bất động sản. Qua bài viết, bạn sẽ hiểu vì sao Smart Contract cần Oracle, Chainlink hoạt động thế nào và các giải pháp của Chainlink cung cấp.
Nội dung bài viết
Oracle là gì?
Hẳn mọi người đều biết về Smart Contract (hợp đồng thông minh), cốt lõi để mọi thứ trong blockchain vận hành. Smart Contract là 1 dạng hợp đồng giữa các đối tượng được viết theo dạng IF/THEN.
Ví dụ: Nếu user A stake 100$ ETH và lock trong vòng 10 ngày sẽ nhận được 10$APR sau 10 ngày, Smart Contract có thể kiểm tra xem có đúng là user A có 100$ ETH không và có đúng là lock 10 ngày không để cung cấp phần thưởng 10% APR. Tuy nhiên, chúng bị giới hạn chỉ có thể dùng dữ liệu on-chain như địa chỉ vị của bạn, số lượng giao dịch, NFT trong ví bạn,…
Vì vậy, Oracle giúp Smart Contract có thể thu thập off-chain data để giải quyết nhiều bài toán lớn hơn. Nhờ có Oracle, ta mới có các DApps như sport betting (cá cược thể thao) hay run-to-earn, bởi vì thông tin về thể thao hay GPS là off-chain data.
Oracle Chainlink
Chainlink là tên tuổi lớn trong các Oracle, đã cung cấp dịch vụ cơ sở hạ tầng kỹ thuật cho nhiều dự án Layer-1 Defi và DApps lớn, trong đó có cả NFT và Gamefi.
Tuy nhiên, với mục tiêu trở thành Decentralized Oracle (Oracle phi tập trung) thì trở thành ông lớn trong đứng đầu trong mảng Oracle thì liệu có bị biến thành “Centralized” (tập trung) không? Và việc sử dụng off-chain data thì liệu có đảm bảo thông tin đó không bị thao túng hay không?
Để trả lời các câu hỏi này thì trước hết bạn cần hiểu cách lấy off-chain data của Chainlink. Bài viết sẽ giải thích ở mức dễ hiểu và gần gũi vì chủ đề này nặng về kiến thức kỹ thuật.
Chainlink lấy dữ liệu off-chain như thế nào?
Chainlink là một decentralized network (mạng lưới phi tập trung) gồm các nodes có nhiệm vụ thu thập off-chain data và đưa nó cho Chainlink để chuyển đổi định dạng dữ liệu thành on-chain để Smart Contract có thể đọc, hiểu và thực thi.
Nodes rất đa dạng về phương thức cung cấp off-chain data: Sàn giao dịch (data về giá cổ phiếu), Cảm biến thời tiết (data về thời tiết), Social media (data người dùng), GPS (toạ độ, tốc độ di chuyển),…
Bây giờ, ta sẽ đi vào cụ thể quy trình lấy data này ra sao:
- Bước 1: Smart Contract sẽ gửi Requesting Contract (hợp đồng yêu cầu) cho Chainlink khi cần off-chain data.
- Bước 2: Chainlink sẽ tiếp nhận và tạo ra một Smart Contract tên là Chainlink Service Level Agreement (SLA) Contract. SLA Contract sẽ tạo ra thêm 3 sub-contracts: Reputation Contract, Order-Matching Contract và Aggregating Contract.
- Bước 3: 3 Contracts này sẽ hoạt động theo tuần tự.
- 3.1: Repuation Contract sẽ kiểm tra Record (ghi chép hoạt động) của các nodes trong mạng lưới để kiểm tra độ tin cậy và khả năng. Sau đó sẽ đánh giá và loại bỏ các nodes có lịch sử hoạt động không tốt (cung cấp sai data, cung cấp chậm).
- 3.2: Tiếp theo, Order-Matching Contract sẽ gửi thông tin về Requesting Contract tới các nodes và chọn những nodes có bids cao (giá đấu thầu), từ đó sẽ chọn ra số lượng và loại nodes phù hợp cho requesting contract này.
- 3.3: Cuối cùng và quan trọng nhất, Aggregating Contract sẽ tổng hợp tất cả dữ liệu từ các nodes, rồi đánh giá tính chính xác và trung thực. Dữ liệu đã qua kiểm duyệt sẽ được gửi tới Chainlink để hoàn thành requesting contract.
Cơ chế kiểm duyệt dữ liệu của Aggregating Contract?
Đây là yếu tố mấu chốt để Chainlink đảm bảo tính decentralized. Dưới đây là 1 ví dụ về thực tế sẽ giúp bạn dễ hiểu:
Trong hình trên, 1 dự án NFT muốn give away NFT cho cá nhân năng nổ và trung thành với dự án dựa vào tương tác trên mạng xã hội – Loyalty Rewards. Smart Contract sẽ yêu cầu off-chain data về tương tác hay hành động của user A trên social media của dự án. Ví dụ có 4 nodes cũng cấp data cho Aggregating Contract:
- Node 1: user A likes 70 lần, comment 100 lần, retweet 50 lần.
- Node 2: user A likes 69 lần, comment 100 lần, retweet 51lần.
- Node 3: user A likes 72 lần, comment 98 lần, retweet 49 lần.
- Node 4: user A likes 60 lần, comment 80 lần, retweet 50 lần.
Aggregating Contract sẽ loại bỏ các dự liệu quá sai so với tổng thể như của node 4, và dùng thuật toán tổng hợp thành dữ liệu có giá trị trung bình của các nodes còn lại. Sẽ có những dữ liệu không thể lấy trung bình vì không phải số mà phải dùng cách khác, nhưng mình sẽ không nói tới trong bài viết này.
Ngoài ra, việc node 4 cung cấp sai dữ liệu sẽ bị ghi lại trong Record và sẽ không được ưu tiên sau này khi Reputation Contract chọn lọc. Như vậy, Aggregating Contract sẽ chọn lọc từ rất nhiều nodes, tổng hợp và tạo ra data có giá trị trung bình của toàn bộ data và Reputation Contract kiểm tra nodes đáng tin. Tạo ra mạng lưới phi tập trung với độ tin cậy cao.
Ngoài Loyalty Rewards, ta còn có những ứng dụng thực tiễn khác:
Mirrored Assets, ai từng dùng Mirror Finance trên Terra network chắc sẽ biết. Chainlink lấy off-chain data như giá trị của vàng, cổ phiếu hay tiền tệ để tạo ra được Mirrored Asset – tài sản cryptocurrency phản ánh giá trị của tài sản trên thị trường thế giới.
Flood Insurance. Chainlink thu thâp off-chain data về thời tiết để xác định xem có lũ lụt hay không và thực hiện hợp đồng bảo hiểm (được viết dưới dạng Smart Contract), gửi tiền cho người đăng ký bảo hiểm. Không cần tới con người, mọi thứ được tự động hoá và tin cậy.
Vậy token LINK được dùng thế nào?
Token LINK có 2 mục đích chính:
- Dùng cho staking. Chainlink yêu cầu các nodes phải stake LINK để hoạt động. Staking sẽ trả tiền lời cho các nodes nhưng nếu sẽ bị phạt mất nếu nodes không hoạt động tốt (cung cấp data sai). Đồng thời node nào có lượng staked LINK càng cao thì có xu hướng được Reputation Contract chọn hơn, nhờ đó mà được trả thêm LINK.
- Các nodes sẽ yêu cầu khoản phí bằng token LINK khi bên phía Smart Contract yêu cầu data. Họ cũng có quyền tự ra mức giá của mình, bạn có thể tìm các thông tin này trên Chainlink Marketplace.
Tổng kết
Qua bài viết, các bạn nên nắm chắc các nội dung chính là:
- Quy trình lấy off-chain data gồm 3 contracts quan trọng: Reputation, Order-Matching và Aggregating. Cách hoạt động của 3 lại contracts này.
- Cách chọn lọc data của Aggregating Contract – mấu chốt quan trọng để đảm bảo tính phi tập trung của Chainlink.
- Mốt số ứng dụng thực tiễn trong việc dùng off-chain data trên blockchain của Chainlink. Có thể đọc thêm trong mục Use Cases trên website chính của Chainlink.
- Công dụng của token LINK đối với các nodes và bên phía sử dụng Smart Contract.
Join the Defi Learn community:
Website | Twitter | Tiktok | Youtube | Facebook
