Sàn phi tập trung (DEX) là một loại hình sàn giao dịch phổ biến bên cạnh sàn giao dịch tập trung (CEX). Tuy nhiên, việc giao dịch trên DEX cũng còn xa lạ với nhiều người, đặc biệt là người mới tham gia vào thị trường tiền điện tử.
Nội dung bài viết
Sàn phi tập trung (DEX) là gì?
Sàn phi tập trung (DEX) là các ứng dụng chạy trên blockchain với mục đích điều phối các hoạt động giao dịch tiền điện tử giữa nhiều người dùng mà không cần đến một bên thứ ba.
DEX hoạt động dựa trên các hợp đồng thông minh. Chúng bao gồm các đoạn code được lập trình sẵn để tự động thực hiện các lệnh theo quy ước đã được thiết lập từ trước.
Khác với cách vận hành của các sàn tập trung (CEX), sàn phi tập trung (DEX) vận hành theo hướng “disintermediation”, nghĩa là loại bỏ những người trung gian để các nhà giao dịch có thể làm việc trực tiếp với nhau.
Do đó, DEX không có quyền giám sát tài sản của người dùng. Thay vào đó, người dùng trực tiếp lưu trữ tài sản trong ví của họ. Một số DEX lớn nhất hiện nay có thể kể đến như PancakeSwap, Uniswap, SushiSwap,…
Ưu điểm của sàn phi tập trung (DEX)
- Tính khả dụng của token: Các sàn giao dịch phi tập trung phải kiểm tra token và đảm bảo chúng phải tuân thủ các quy định của sàn trước khi được niêm yếu. Tuy nhiên, quy trình niêm yết token trên DEX tương đối dễ dàng hơn trên CEX. Vì vậy, tính khả dụng của token sẽ cao hơn.
- Ẩn danh: DEX thường không yêu cầu người dùng phải tạo tài khoản và KYC như CEX. Vì vậy, người dùng có thể thực hiện giao dịch một cách ẩn danh.
- Bảo mật: Người dùng tiền điện tử không lưu trữ token của họ trên sàn phi tập trung nên có thể giảm được nguy cơ mất tài sản do sàn bị tấn công. Tuy nhiên, khi DEX trở thành con mồi của hacker, các nhà cung cấp thanh khoản có thể mất tài sản nếu tiền từ các pool bị hacker đánh cắp.
Nhược điểm của sàn phi tập trung (DEX)
- Yêu cầu kiến thức chuyên môn: Sàn phi tập trung sử dụng ví tiền điển tử của người dùng để tương tác với hợp đồng thông minh. Do đó, người dùng không chỉ phải biết cách sử dụng ví tiền điện tử mà còn phải hiểu các khái niệm liên quan để giữ an toàn và bảo mật cho tài sản của họ.
- Lỗi hợp đồng thông minh: Khi xây dựng hợp đồng thông minh, các quy ước phải được thiết lập từ trước. Khi đã hoàn chỉnh và đưa vào sử dụng, không ai có quyền sửa hợp đồng thông minh, ngay cả nhà phát triển. Do đó, nếu hợp đồng thông minh phát sinh lỗi, đó có thể là dấu chấm hết cho cả một dự án. Để giảm thiểu rủi ro này, người dùng có thể sử dụng dịch vụ của các ứng dụng đã được audit. Các công ty audit uy tín có thể kể đến như: Slowmist hay CertiK.
- Nhiều token lừa đảo: Bất kì ai cũng có thể niêm yết token lên DEX và cung cấp thanh khoản cho chúng bằng cách đặt cọc tiền vào pool. Điều này khiến nhà đầu tư dễ dàng bị lừa đảo, vì một số token cho phép nhà phát triển rút toàn bộ thanh khoản bất cứ lúc nào. Trước khi mua bất cứ token nào, người dùng cần tìm hiểu kỹ về dự án qua các kênh truyền thông xã hội, whitepaper, kết quả audit,… để đánh giá xem dự án có uy tín hay không.
Hướng dẫn giao dịch trên sàn phi tập trung (DEX)
Bước 1: Tạo ví tiền điện tử
Sàn giao dịch phi tập trung không yêu cầu người dùng phải đăng ký tài khoản. Tuy nhiên, để tiến hành giao dịch, bạn cần phải trang bị cho mình một ví tiền điện tử.
Thông thường, các nhà giao dịch thường sử dụng ví nóng để giao dịch trên DEX và ví lạnh để lưu trữ an toàn. Một số ví nóng thông dụng như: MetaMask, Trust Wallet hay Coinbase Wallet. Bạn có thể tham khảo cách tạo ví MetaMask tại đây.
Bước 2: Kết nối ví với DEX
Trước khi tiến hành giao dịch, sàn phi tập trung thường yêu cầu người dùng kết nối ví. Lưu ý rằng, bạn nên sử dụng loại ví tương thích với DEX để quá trình này diễn ra nhanh chóng và dễ dàng hơn. Lúc kết nối ví, bạn cũng nên chọn đúng blockchain mà sàn đang hỗ trợ.
Bước 3: Đặt lệnh giao dịch
Tiếp theo, bạn chọn cặp tiền mà mình muốn giao dịch. Ví dụ, bạn có BNB và muốn đổi sang USDT, bạn sẽ chọn cặp giao dịch là BNB/USDT và nhập số lượng BNB mà bạn muốn bán. Quá trình này gọi là đặt lệnh giao dịch. Sau khi đặt lệnh xong, DEX sẽ yêu cầu bạn “gửi tiền” đến hợp đồng thông minh để xử lý lệnh.
Bước 4: Ký xác nhận giao dịch
Sau khi thực hiện “gửi tiền”, sàn phi tập trung sẽ yêu cầu người dùng ký xác nhận cho giao dịch của mình. Thông thường, các biên bản xác nhận này sẽ tự động hiển thị trên ứng dụng của ví.
Không chỉ riêng gì việc giao dịch, bất cứ tương tác nào với ví như staking, farming, đặt hoặc hủy giao dịch, DEX cũng yêu cầu người dùng phải ký xác nhận.
Ngoài ra, không giống như giao dịch trên CEX, các giao dịch trên DEX cần phải mất một khoản thời gian để xử lý giao dịch trên blockchain. Thời gian nhanh hay chậm là tùy vào tốc độ xử lý giao dịch của từng blockchain.
Nếu không bị nghẽn mạng, một blockchain có thể xử lý giao dịch chỉ trong vài giây cho đến một phút. Người dùng cũng mất thêm một khoản phí nhỏ gọi là phí gas. Phí này phần lớn được trả cho thợ đào hoặc validator để duy trì các hoạt động của blockchain. Phần còn lại được trả cho sàn dưới dạng phí giao dịch.
Hướng dẫn giao dịch trên PancakeSwap
Bước 1: Truy cập vào https://pancakeswap.finance/swap
Bước 2: Kết nối ví bằng cách ấn vào nút “Connect Wallet” ở phía trên cùng bên phải của trang web và ký xác nhận trên ví.
Bước 3: Chọn cặp token mà bạn muốn giao dịch trong mục “From” và “To” bằng cách tìm ký hiệu token trong danh sách có sẵn của PancakeSwap. Nếu bạn không tìm thấy, có thể dán địa chỉ contract của token vào khung tìm kiếm.
Lưu ý: Bạn cần chuẩn bị một ít BNB để làm phí gas bằng cách mua trên các sàn giao dịch như Binance.
Bước 4: Nhập số lượng token bạn muốn hoán đổi và ấn “swap”.
Bước 5: Một cửa sổ về thông tin chi tiết của giao dịch sẽ hiện lên. Bạn cần kiểm tra lại thông tin một lần nữa. Nếu chính xác, bạn tiếp tục ấn “Confirm Swap”.
Bước 6: Ví điện tử của bạn sẽ yêu cầu bạn ký xác nhận giao dịch. Sau khi đã hoàn thành các bước trên, bạn có thể kiểm tra tiến độ giao dịch trên BscScan theo đường link mà PancakeSwap cung cấp.
Hoặc bạn có thể tham khảo video sau đây:
Kết luận
Mặc dù DEX chỉ xử lý một số lượng nhỏ giao dịch so với con số khổng lồ của CEX, nhưng chúng ta cũng không thể nào phủ nhận được sự quan trọng của sàn phi tập trung trong hệ sinh thái Defi.
Rất mong bài viết hướng dẫn giao dịch trên sàn DEX của Defilearn.net có thể giúp ích cho bạn đọc trên con đường đầu tư của mình, đặc biệt là người mới tham gia vào thị trường tiền điện tử.
Join the Defi Learn community:
Website | Twitter | Tiktok | Youtube | Facebook
