Chúng ta đã nhìn thấy được sự đột phá trong công nghệ blockchain áp dụng vào rất nhiều lĩnh vực trong đời sống nhưng ở hiện tại và web 3 cũng được kỳ vọng như thế. Một trong những vấn đề lớn nhất của Web3 là liệu các mô hình kinh doanh xây dựng trên Web 3 có bền vững hay không. Cần phải có use-case áp dụng cho cuộc sống thực chứ không phải là chỉ đơn giản là tạo token và bán. Việc tạo ra và phân phối các token có các giá trị và ứng dụng thật sự cho người dùng vẫn đang là vấn đề nhức nhối với 90% dự án hiện này hầu như chưa có những use-case thật sự mang tính đột phá. Chúng ta hãy cùng xem xem tại sao những mô hình kinh doanh dưới đây không hợp lý ở thời điểm hiện tại và sẽ thất bại.

Cố gắng phi tập trung mọi thứ

Web 3 có thể được coi như là nền tảng  web phi tập trung với việc không một ai sở hữu các nền tảng web 3 này cả, ví dụ: nội dung, dữ liệu,quyền, cơ sở hạ tầng, v.v. Tuy nhiên, vẫn có những người có những thẩm quyền can thiệp vào các nền tảng web 3 như những người sở hữu lượng lớn token của nền tảng đó hoặc sở hữu phần lớn các chứng chỉ proof-of-stake. Về lý thuyết, bất kỳ web 2 nào cũng có thể được xây dựng với kiến trúc web 3, nhưng việc quan trọng nhất chính là nhu cầu. Liệu thế giới có thực sự cần mọi thứ phi tập trung từ Slack đến Zoom cho đến Teams hay không ?

Web 3 hiện tại không thể thay thế hoàn toàn web 2 một cách ngay lập tức được. Hiện tại không có một động cơ đủ lớn nào làm cho một doanh nghiệp Web 2 hiện tại chuyển đổi sang web 3 cả, không một cổ đông công ty nào muốn cho đi tất cả tài sản của mình chỉ để đổi lấy token mà không có một use-case nào. Và hiện tại nền công nghiệp phát triển dựa trên web 2 quá lớn và có quá nhiều người phụ thuộc vào nó, khiến cho việc mở rộng quy mô sử dụng web3 cực kỳ khó và hầu như không ai hiểu web3 thực sự có ý nghĩa gì và liệu khách hàng sẽ cần những tiện ích mà web3 mang lại hay không.

Web 3 cần phải có một số tính năng mang tính cách mạng hoá và có thể scale-up một cách nhanh chóng và mở ra các mô hình kinh doanh mới hỗ trợ cho web 2 chính là cách tốt nhất trong tương lai gần và đây chính là những giá trị mà web 3 có thể tạo ra cho hiện tại. Blockchain đã có những tính năng rất tuyệt vời như phi tập trung, tính bất biến,minh bạch, quyền sở hữu được trao cho người dùng v..v. Các công ty và các dự án chỉ cần phi tập trung những gì có ý nghĩa, thay vì phi tập trung mọi thứ bởi vì nếu phi tập trung mọi thứ, điều này sẽ rất khó cho việc mở rộng quy mô và thu hút người dùng, và đồng thời cũng tạo ra một mô hình kinh doanh không bền vững.

Được bơm thổi quá mức

Rất dễ để xây dựng một dự án mang tính tương lai dựa trên các thuật ngữ nghe có vẻ “ đao to búa lớn” như Layer 1, protocols,DAOs, v…v. Tuy nhiên, xây dựng một sản phẩm có khả năng mở rộng và được chấp nhận bởi số đông chính là mục tiêu tối thượng và các sản phẩm web3 này phải có mức độ tiện lợi và thân thiện với người dùng cao hơn web2, đó là những gì các dự án hiện nay cần. Nhiều sản phẩm hiện nay có những giao thức cực kỳ phức tạp và khó sử dụng, bán token và kêu gọi vốn để tiếp tục ném tiền vào việc marketing để tạo sự hưng phấn giả tạo nhằm thu hút người bỏ tiền vào sản phẩm của họ.

Trong thời gian thị trường thuận lợi với nhiều dòng tiền ở các kênh tài chính truyền thống đổ vào,kèm theo các Retail Buyer với ít kiến thức và khả năng tìm hiểu sản phẩm bị cuốn theo sự hưng phấn giả tạo này và tiếp tục đưa giá của các sản phẩm này lên một mức giá trên trời. Khi sự hưng phấn cho các sản phẩm được bơm thổi một cách vô tội vạ giảm dần, các sản phẩm chạy theo trend thuần tuý sẽ mất đi giá trị. Kèm theo việc thiếu các mô hình kinh doanh mang tính hợp lý cùng với việc thiếu đi use-case chính là dấu chấm hết cho các mô hình này. Những sản phẩm chỉ áp dụng được trên giấy và đổ hàng đống tiền vào marketing không thể thay thế mô hình kinh doanh tạo ra giá trị lâu dài. Hiện tại 90% NFT chỉ là một tấm JPEG được bơm thổi giá.

Hiệu ứng Anti-Network

Web 3 là một cuộc cạnh tranh giữa hệ sinh thái này với các hệ sinh thái khác; các hệ sinh thái này có tiềm năng khai thác hiệu ứng mạng ở quy mô rất lớn, bạn có thể tìm hiểu về các định nghĩa của hiệu ứng mạng bằng cách search các từ khoá sau:

Tuy nhiên, đa số các web3 hiện nay được xây dựng với rất nhiều vấn đề tồn đọng như khả năng mở rộng, bảo mật và khả năng tương tác. Nhiều dự án cố giải quyết những vấn đề này bằng cách xây dựng các giao thức blockchain đầy rủi ro và dễ bị tấn công như bridge. Đương nhiên cũng có những giao thức blockchain đã chứng minh được vị thế của mình, sống sót qua thị trường gấu và đang được sử dụng rộng rãi.

Miễn phí mãi mãi

Web 3 không nên và không cần thiết phải là một nền tảng web miễn phí. Có những chi phí mà các dự án và công ty phải chịu đối với việc xây dựng cơ sở hạ tầng, marketing, phát triển sản phẩm, phát triển cộng đồng, v..v Web2 cũng hứa hẹn về việc miễn phí nhưng thật sự ở thực tế nó không hề miễn phí.Mặc dù người dùng không trả tiền, nhưng họ cũng đã “bán” dữ liệu của mình cho các nền tảng kiếm tiền bằng cách trở thành các mục tiêu cho các công ty quảng cáo.

Web 3 hứa hẹn sẽ cho người dùng quyền tự do quyết định với dữ liệu cá nhân của họ, do đó nếu Web 3 thành công trên quy mô lớn, người dùng sẽ được trả tiền cho dữ liệu cá nhân của mình và ngược lại, các dự án sẽ được trả tiền trên các nội dung mà họ mang lại bằng hình thức Crypto hoặc tiền fiat. Các mô hình kinh doanh miễn phí ban đầu sẽ không bền vững vì chi phí sẽ tăng lên bởi vì lượng user tăng lên và với việc gánh nặng ngày càng lớn cho cơ sở hạ tầng web. Việc chuyển từ mô hình miễn phí sang trả phí là một điều rất nhạy cảm khi những user ban đầu sử dụng nền tảng của họ là bởi vì lời hứa “miễn phí”, tệp khách hàng này sẽ rời đi một khi các công ty này quyết định thu phí. 

Kết luận

Hầu hết các dự án hiện nay đều được xây dựng dựa trên sự hưng phấn ban đầu, nhưng không có nghĩa là các dự án này thiếu tiềm năng. Sự hưng phấn tạm thời của các dự án chính là mồ chôn của chính dự án đó bởi vì một khi không giải quyết được các vấn đề thực tế, cũng như không tạo ra các giá trị bền vững và lâu dài, các dự án này sẽ tự đào mồ chôn chính mình. Cần tạo ra giải pháp giải quyết các nhu cầu thật của khách hàng chứ không phải chỉ giải quyết các vấn đề trên lý thuyết. Blockchain sẽ thay đổi cách thức internet hoạt động và thay đổi  các mô hình kinh doanh hiện có trên internet mãi mãi. Tuy nhiên, các dự án phải phát triển tốt mô hình kinh doanh của mình, cụ thể là tạo ra giá trị thực đồng thời tránh cái bẫy chạy theo trend và tạo ra các mô hình kinh doanh thiếu thực tế và đầy lỗ hổng.

Join the Defi Learn community:
Website | Twitter | Tiktok | Youtube | Facebook